Het scheelde een haartje of ik had Valkenburg aan de Geul toegevoegd aan de website mooistedorpjes.nl. De tekst lag al klaar. Valkenburg, hét bedorven toeristenoord in het zuiden van Limburg, de status van één van de mooiste dorpjes en kleine stadjes van Limburg geven. Het zou een goede 1-aprilgrap geweest zijn. Sterker nog: de tekst is gisteravond, op 1 april dus, geschreven. Wie Valkenburg een beetje kent, die zou mij direct voor gek verklaard hebben. Rijp voor opname in een gesticht, afgeschreven als redacteur voor een site over mooie plaatsjes.

En toch heb ik het bijna gedaan. Ik heb het Sodom en Gomorra aan de Geul bijna toegevoegd aan het overzicht met mooiste plaatsjes in Limburg. Dat komt door mijn bliksembezoek dat ik deze week aan Valkenburg bracht. Afgelopen maandag en dinsdag heb ik twee dagen door de provincie Limburg getoerd om het Limburg-aanbod op mooistedorpjes.nl uit te breiden. Uit nieuwsgierigheid heb ik ook even een stop in Valkenburg gemaakt. Ik wilde zien hoe Valkenburg er uit ziet op het moment dat er amper sprake is van toerisme. De lockdown die vanwege de coronapandemie gaande is zorgt ervoor dat de horeca amper open is. Zeker op een maandag zijn de meeste deuren dicht. Van terrasjes is er geen sprake. Onder normale omstandigheden had Valkenburg uit zijn voegen gebarsten op een dag zoals afgelopen maandag, waarbij de temperatuur tot bijna 25 graden opliep.

Wie de foto’s bekijkt die ik tijdens een wandeling door Valkenburg gemaakt heb, die zal snappen waarom ik overwogen heb om dit plaatsje toe te voegen aan de mooiste dorpen en kleine stadjes van Limburg. Ik besef echter heel goed dat dit een tijdelijke situatie is (laten we dat in ieder geval maar hopen) en dat Valkenburg met het heropenen van de horeca terug zal transformeren in een druk toeristenoord.

Hieronder kun je de foto’s zien die ik afgelopen maandag geschoten heb. Daaronder heb ik de tekst gepubliceerd, die eigenlijk voor het stukje op mooistedorpjes.nl bedoeld was.

Dit is de tekst die op de Valkenburg-pagina van mooistedorpjes.nl had gestaan als ik deze toch gepubliceerd zou hebben:

Op het moment dat de meeste toeristen Valkenburg verlaten hebben, laat dit toeristenoord in het zuiden van Limburg zijn ware gezicht zien. En dat valt niet tegen, moeten we zeggen!

Als je het hebt over toeristenoorden die meer lijken op een soort van Sodom en Gomorra, dan kom je in Nederland al snel uit bij plaatsen zoals Scheveningen, Zandvoort en Valkenburg. Misschien moet je Valkenburg dan wel op de allereerste plek zetten. Dit plaatsje telt officieel ongeveer tienduizend inwoners, maar er slapen tijdens het hoogseizoen misschien nog eens net zoveel toeristen in dit plaatsje aan de Geul. Vanwege de vele horeca en een veelal jeugdig publiek dat naar Valkenburg aan de Geul komt, heeft het plaatsje een imagoprobleem. Druk, schreeuwerig en een over het algemeen niet zo verfijnde horeca. Liever een bord vol spareribs of saté dan allerlei liflafjes waarvoor je de hoofdprijs betaalt.

Na deze introductie zul je je als lezer waarschijnlijk afvragen waarom Valkenburg in hemelsnaam een plekje op mooistedorpjes.nl gekregen heeft. Dat is te danken aan de tweede lockdown tijdens de COVID-19-pandemie. Een van onze redacteuren was in Limburg om dorpen te bezoeken en had aan het einde van de middag tijd over om even een kijkje in Valkenburg te nemen. Hij kende Valkenburg vrij goed, dacht hij. Het was de toeristische versie van Valkenburg die hij kende. Deze variant, waarbij de horeca zo goed als allemaal dicht is, winkels amper open zijn en het aantal toeristen op één hand de tellen zijn, was een totaal andere beleving. Ineens is te zien waarom Valkenburg uit heeft kunnen groeien tot een toeristenbolwerk waar onderhand meer hotels en pensions dan normale woningen te vinden zijn.

Het is de charme van het plaatsje die ervoor gezorgd heeft dat hier het toerisme diezelfde charme heeft kunnen doen verdwijnen. Het is bijzonder om te zien hoe Valkenburg tijdens een crisis ineens weer een stuk van zijn ware gezicht laat zien. Een redelijk compact historisch centrum dat stamt uit de middeleeuwen vormt de basis. Hier staan mergelhuizen langs de Geul en laten oude poorten en delen stadsmuur de roots van Valkenburg zien. Midden in het dorp (of klein stadje) staat een ruïne van het 1672 verwoeste Kasteel Valkenburg. Deze hoogteburcht was door de coronamaatregelen nu gesloten voor het publiek. Jammer, want het uitzicht vanaf de burcht op de vestingplaats is zeker de moeite waard.

Wie door de plaatsing van Valkenburg aan de Geul een tripje naar deze Zuid-Limburgse plaats wil maken: wees gewaarschuwd. Valkenburg is alleen een mooi plaatsje op het moment dat de toeristen grotendeels wegblijven. Dat is het ironische aan Valkenburg. Door er een vakantie te vieren ben je onderdeel van de afbreuk aan een in oorsprong mooi plaatsje.